door Wim Sederel | feb 9, 2024 | Nieuws
Wij gaan van het gas af en ook de stroomvoorziening verandert van eenrichtingsverkeer naar een systeem met verschillende opwekkers en afnemers. Dat geeft problemen. Is een smartgrid de oplossing? Energiecoöperatie Endura en de gemeente Harderwijk organiseerden samen een EnergieCafé over stroom delen in jouw buurt. Drie deskundigen gaven hun visie. Alle stoelen in de zaal waren bezet, de belangstelling was groot. Hoe ziet de toekomst eruit? Brendan de Graaf (Lyv), Edo Kweldam (CAI) en Marieke Bouwhuis noemen de mogelijkheden voor buurtstroom en -warmte in Harderwijk.
Waar lopen we tegenaan?
De grote stroomproducenten leveren ons elektrische stroom en ook windmolens en zonnepanelen geven duurzame stroom. Huishoudens en bedrijven nemen stroom af of leveren stroom. Soms wordt er te veel stroom geleverd en soms is de vraag te hoog, de balans is zoek. Het stroomnetwerk kan de onbalans niet aan, er ontstaat een tijdelijke verstopping van de stroomkabels. Deze netcongestie speelt ook in Harderwijk. Dat levert problemen op: bedrijven kunnen bijvoorbeeld geen extra aansluiting krijgen. De netcongestie hindert ook de handel in de stroom. Het ontwikkelen van buurtstroom heeft ook last van netcongestie.
Sprekers van links naar rechts: Brendan de Graaf, Marieke Bouwhuis en Edo Kweldam.
Duurzame energie kan een probleem voor zichzelf worden
De Graaf: ”de particulieren, de kleinverbruikers, hebben in ons land een beschermde status. En de buurman moet een vergunning hebben om jou stroom te verkopen. Daarnaast is het verkopen van stroom ook risicovol. Als jij op een zonnige middag te veel solarstroom hebt, ben je niet de enige. Jouw stroom is dan niets waard. Het belangrijkste aspect van samenwerking zit ‘m in het feit dat de stroom kan worden geleverd als het ook wordt gebruikt, de zogenaamde gelijktijdigheid. De netcongestie, de vergunning om te mogen leveren en het risico dat je net niet op het juiste moment kunt leveren, zijn drie redenen waarom het beslist niet eenvoudig is om stroom met de buurt te kunnen delen”. De Graaf pleit ervoor om al bij het maken van een bestemmingsplan de energievoorzieningen op te nemen. Welke capaciteit bieden de zonnepanelen en op welk moment is dat vermogen beschikbaar? Welke stroomgebruikers kunnen hierop inspringen? ”.
Het netwerk van CAI
Edo Kweldam geeft aan dat ook CAI Harderwijk een netwerk beheert. Niet voor stroom, maar voor data maar toch zijn er zeker overeenkomsten. Schaalgrootte maakt het netwerk betaalbaar. Met het glasvezelnetwerk van de CAI staat Harderwijk zeer goed op de kaart. Gebruikers kunnen mogelijk op termijn gebruik maken bij de planning van het stroomgebruik. Overigens heeft de CAI ook interesse om als eerste Harderwijks bedrijf rechtstreeks de elektriciteit van één van de zonneparken van Endura af te gaan nemen. De voorbereidingen lopen.
Spanningsnet in Harderwijk
Marieke Bouwhuis, beleidsmedewerker duurzaamheid bij de Gemeente Harderwijk, geeft aan dat ook in Harderwijk sprake is van verstopping van het laagspanningsnet. Zij geeft aan dat de netcongestie de plannen dwarsboomt om wijken aardgasvrij te maken. De geplande windmolens kunnen ook nog niet op het netwerk aangesloten worden, de RES-doelstelling komt in gevaar. Zij geeft aan dat de spelregels regelmatig veranderen en dat vraagt ook aanpassing van de plannen. “Wij zijn op zoek naar mensen en bedrijven die willen spits mijden. Dat wil zeggen die bedrijven kunnen sturen met het stroomgebruik en op het moment dat de stroom wordt opgewekt ze ook willen en kunnen benutten. De stroom van windmolens zou bijvoorbeeld ingezet kunnen worden voor de warmtepompen van de huizen op het Waterfront”. Voor de nieuwbouwlocaties zoals Weiburg, Kranenburg en het Waterfront denkt de gemeente over een slim netwerk voor warmte en elektriciteit.
(Tekst en foto’s door P. Lievense)
door Winny Christiaanse | jan 15, 2024 | Nieuws
Wat zou het mooi zijn als je met je buren onderling energie zou kunnen delen! Dit kan met een lokaal energienetwerk. Maar wat is een lokaal energienetwerk? Hoe richt je dat samen met je buren in? Waarom zouden we dat willen in Harderwijk en Hierden? Wat is een smart-grid en hoe werkt dat? Om hierover informatie te geven, ervaringen te delen en dit soort vragen te beantwoorden organiseert Energiecoöperatie Endura samen met de gemeente Harderwijk het EnergieCafé: stroom delen met de buurt.
Datum: woensdag 7 februari 2024
Tijd: van 19.30 uur tot 22.00 uur (zaal open om 19.00 uur)
Plaats: California, Deventerweg 2A te Harderwijk
Programma
- Brendan de Graaf (Lyv) is pionier op het gebied van smart-grids en deed al diverse proefprojecten, ook in Harderwijk. Hij legt uit wat een smart-grid is en hoe je onderling een stroomnetwerk organiseert.
- Edo Kweldam (CAI Harderwijk) vertelt over een smart-grid-pilot die de CAI samen met Endura wil opzetten.
- Marieke Bouwhuis (gemeente Harderwijk) licht toe wat mogelijk is in Harderwijk en hoe de gemeente omgaat met de opties en uitdagingen rond smart-grids.
- Pannel-discussie met de sprekers en deelnemers onder leiding van Sander Fijn van Draat (Endura).
Daarnaast is er voldoende tijd om met de sprekers en andere bezoekers en buren te praten over het samen delen van stroom en wellicht al plannen te smeden.
Stroom delen met de buurt
Wij gaan van het aardgas af en onze stroomvoorziening verandert. Dankzij een wetswijziging is stroomvoorziening straks geen eenrichtingsverkeer meer, maar een systeem waarbij iedereen opwekker/leverancier en afnemer kan zijn. Overdag is het thuisgebruik klein, maar de opwek van duurzame energie juist groot. Hoe kunnen we slim omgaan met de overtollige stroom? Hoe regel je dat in de wijk? Je denkt na over opslag van overtollige stroom in accu’s van auto’s, fietsen en thuisbatterijen of om te zetten in warmte. Apparaten, zoals (af)wasmachines en drogers, gebruik je zoveel als mogelijk op de momenten dat er volop stroom wordt opgewekt. Smart-grids (technologieën om vraag en aanbod van elektriciteit optimaal op elkaar af te kunnen stemmen) helpen om dit lokaal te realiseren. Zo profiteren we samen, optimaal van lokaal opgewekte duurzame stroom, lage leveringskosten en lage stabiele stroomprijzen.
Smart-grids in Harderwijk
Steeds meer Harderwijkers hebben zonnepanelen op het dak of op een dak dat door de energiecoöperatie wordt beheerd. We zijn in Harderwijk goed op weg een duurzame stad te worden en in onze eigen energiebehoefte te voorzien. De gemeente Harderwijk stimuleert buurtbewoners om duurzame energie te gebruiken en te delen. Ze geeft ruimte aan de ontwikkeling van lokale stroomnetwerken op basis van smart-grids.
AANMELDEN
Deelnemen aan het EnergieCafé is gratis. Iedereen is welkom. We starten om 19.30 uur (zaal open vanaf 19.00 uur). We verwachten veel bezoekers, daarom is aanmelden vooraf gewenst. Aanmelden kan via info@endura-harderwijk.nl
#energiecafe #stroomnetwerk #lokaal #smartgrid #duurzaam #energie #energietransitie #harderwijk #hierden
door Winny Christiaanse | sep 11, 2023 | Nieuws
Samen een auto delen met je buurt. Endura start project deelauto’s in Harderwijk
Binnenkort kunnen inwoners van Harderwijk samen gebruikmaken van elektrische auto’s in onze gemeente. Dit ambitieuze initiatief van Endura, zal later dit jaar van start gaan en biedt een innovatieve oplossing voor de alsmaar groeiende parkeerproblemen in onze binnenstad en woonwijken, terwijl parkeervergunningen duurder zijn dan ooit tevoren. De keuze voor elektrische deelauto’s maakt dit project niet alleen praktisch, maar ook milieuvriendelijk.
Wil je samen met je buurtgenoten/wijk aansluiten bij dit plan?
Kom naar het EnergieCafé en geef je ter plekke op als geïnteresseerde.
Endura, onze lokale energiecoöperatie, zet zich regelmatig in voor EnergieCafés, projecten en acties om bewoners, bedrijven en organisaties in Harderwijk en Hierden te helpen samen hun energieverbruik en leefomgeving te verduurzamen. Het delen van auto’s biedt niet alleen voordelen voor het milieu, maar zorgt er ook voor dat je mobiel blijft zonder zorgen over kosten voor aanschaf, onderhoud, brandstof en parkeren. Op woensdag 11 oktober 2023 organiseert Endura een speciaal EnergieCafé voor alle geïnteresseerden, van 19.30 tot 22.00 uur in California Harderwijk. Deelname is gratis.
Lees meer over deelmobiliteit >
Programma
Parkeerbeleid Harderwijk
Tijdens het EnergieCafé op 11 oktober zal Wethouder Wilco Mazier meer vertellen over de plannen voor het parkeerbeleid in Harderwijk-stad.
Project deelauto’s Harderwijk
Endura zal het idee van ‘warm delen’ introduceren, waarbij elektrische auto’s worden gedeeld alsof het je eigen auto is. Tijdens de bijeenkomst kun je vragen stellen, jouw ideeën delen en jezelf inschrijven voor dit spannende initiatief. Natuurlijk doen we dit alles onder het genot van een hapje, koffie en drankje, aangeboden door Endura.
Wim Sederel, directeur van Endura, is enthousiast: “De auto wordt geparkeerd op een vaste locatie in jouw buurt, bij een laadpaal. De laatste gebruiker zorgt ervoor dat de auto weer opgeladen en schoon klaarstaat voor de volgende gebruiker. Via een app kun je de auto reserveren en de ritten maken die je wilt. Dit alles voor een vergoeding per kilometer en per uur, vanaf €50 per maand voor een nieuwe of zeer jonge elektrische vijf-persoonsauto. Er zijn geen onverwachte kosten of langdurige contracten (opzeggen kan maandelijks). Als de auto veel wordt gebruikt, voegen we er gewoon een extra auto aan toe. We willen dit idee uitrollen met ‘OnzeAuto,’ een coöperatie die bewoners in wijken, buurten en gemeenten in heel Nederland helpt om auto’s met elkaar te delen.”
Datum: woensdag 11 oktober 2023
Tijd: van 19.30 uur tot 22.00 uur (zaal open om 19.00 uur)
Plaats: California, Deventerweg 2A te Harderwijk
Aanmelden
Deelnemen aan het EnergieCafé is gratis. Iedereen is welkom. We starten om 19.30 uur (zaal open vanaf 19.00 uur). We verwachten veel bezoekers, daarom is aanmelden vooraf gewenst. Aanmelden kan via info@endura-harderwijk.nl (vermeld met hoeveel persoen je komt).
door Winny Christiaanse | aug 16, 2023 | Nieuws
Warm met warmtenetten in Harderwijk
Op dinsdag 12 september hebben Endura en de gemeente Harderwijk gezamenlijk een EnergieCafé georganiseerd bij California Harderwijk om de inwoners te informeren over de mogelijkheden van warmtenetten als duurzame energiebron. Het EnergieCafé bood inzicht in wat warmtenetten zijn, hoe ze bijdragen aan de verduurzaming van Harderwijk en Hierden, en welke uitdagingen zich voordoen. Meer dan 75 enthousiaste bezoekers namen deel aan dit informatieve evenement.
Wat is een warmtenet?
Roelof Potters van Alliander gaf een duidelijke uitleg over wat een warmtenet precies inhoudt en wat dit betekent voor huiseigenaren en huurders. Een warmtenet bestaat uit geïsoleerde leidingen die warmte transporteren van een nabijgelegen duurzame warmtebron naar een warmteoverdrachtstation. Van daaruit wordende cv’s in individuele woningen aangesloten op het netwerk. Voor goed geïsoleerde woningen (met een label D of hoger) biedt aansluiting op een 70 graden warmtenet een duurzame verwarmingsoplossing. Vloerverwarming wordt hierbij aangemoedigd, en voor warm tapwater is vaak een extra voorziening nodig, zoals een boiler of warmtepomp.
Samen de wijk verduurzamen
In de wijk Stadsweiden hebben bewoners al in 2019 de handen ineengeslagen in het Bewonersinitiatief Duurzaam Klein Stedenwaard (DKS). Ze streven ernaar om gezamenlijk een collectieve of individuele gasvrije oplossing te vinden. Ab de Haas legde uit welke stappen al zijn gemaakt. Op dit moment wordt een enquête gehouden om te peilen of buurtbewoners de voorkeur geven aan individuele verduurzaming (bijvoorbeeld met de collectieve aankoop van warmtepompen) of aansluiting op een warmtenet. Na het verzamelen van de resultaten zullen alle opties worden uitgewerkt en besproken met bewoners, Endura en de gemeente. Andere wijken volgen deze ontwikkelingen met grote belangstelling.
Belangrijke rol van woningcorporaties
Rob Paalman van Uwoon benadrukte de impact van duurzame warmtenetten op huurders in Harderwijk, waarvan ongeveer 6.000 woningen eigendom zijn van de coöperaties Uwoon en Omnia wonen. De woningcorporaties hebben dus een belangrijke stem in de besluitvorming over verduurzaming in de gemeente. Het doel is om alle coöperatiewoningen in 2050 CO2-neutraal te maken, waarbij vanaf 2028 woningen met E-F-G labels niet meer verhuurd mogen worden. De verduurzamingskosten mogen niet worden doorberekend in de huurprijs, en de betaalbaarheid van energie en comfort moeten behouden blijven. Keuzevrijheid voor huurders en duurzame energieopwekking zijn ook belangrijke uitgangspunten.
Plannen voor de gemeente Harderwijk
Machiel Karels, de projectleider voor de warmtetransitie in de gemeente Harderwijk, deelde enthousiast de ontwikkelingen over warmtenetten in de gemeente. Hij benadrukte dat de verduurzaming van de gemeente een gezamenlijke missie is, waarbij bewoners, wooncoöperaties, Endura en andere initiatieven samenwerken. Er zijn nu tien potentiewijken geïdentificeerd waar de gemeente begint, rekening houdend met bestaande initiatieven, energielabels van woningen, het aantal huurwoningen en de aanwezigheid van duurzame energiebronnen.
Het eerste warmtenet is al gerealiseerd in het Waterfront, de wijk Nieuw Weiburg. Het project werd gestart om te voorkomen dat individuele initiatieven tot ruimtelijke en geluidsproblemen zouden leiden. Het warmtenet van gemeente Harderwijk maakt gebruik van de Randmeren als duurzame warmtebron. Het net zal zich in de toekomst uitstrekken naar locaties buiten het Waterfront, zoals het stadhuis en de Zeebuurt. De Zeebuurt en Hanzewaard worden momenteel door de gemeente, samen met Uwoon onderzocht voor de aanleg van warmtenetten. De volgende stap is het opstellen van een Wijk Uitvoeringsplan (WUP), dat in nauwe samenwerking met bewoners wordt uitgewerkt.
De rol van Endura
Sander Fijn van Draat, bestuurslid bij Endura, legde uit dat Endura als coöperatie actief deelneemt aan gesprekken over duurzaamheid in de gemeente. Warmtenetten met hernieuwbare bronnen passen binnen de missie van Endura, waarbij het delen van zowel de voordelen als de lasten een belangrijk aandachtspunt is. Er wordt nagedacht over manieren om gebruikers meer zeggenschap te geven over warmtenetten en zelfs mede-eigenaarschap mogelijk te maken, vergelijkbaar met het Zonnepark Harderwijk.
Het EnergieCafé werd afgesloten met een levendige paneldiscussie waarin vragen werden beantwoord en meningen werden gedeeld. En er werd nagepraat onder het genot van een gezellige borrel, aangeboden door Endura en de gemeente.
Presentaties
De presentatie van de avond kan je hier vinden: Presentaties EnergieCafé warmtenetten en op verzoek is ook het Buurtplan Zeebuurt toegevoegd.
door Winny Christiaanse | mei 11, 2023 | Nieuws
Tijdens het goed bezochte EnergieCafé dat Energiecoöperatie Endura organiseerde over slim omgaan met energie op woensdag 10 mei jl., kwamen een groot aantal slimme toepassingen van bestaande en nieuwe technieken aan de orde, die je in je huis kunt plaatsen om je stroom slim op te slaan, te gebruiken en in te kopen. Wateraccu’s, thuisbatterijen, airco’s als verwarming en dynamische energietarieven kwamen voorbij.
Nederland heeft de meeste zonnepanelen per inwoner in Europa. Er is dus al veel duurzame energie beschikbaar. Hiervan wordt 69% terug geleverd aan het net, omdat het moment van opwek niet samenvalt met het moment van eigen gebruik. Belangrijkste conclusie was dan ook dat het steeds belangrijker en interessanter wordt om je dagelijkse vraag en aanbod van energie thuis ‘real time’ op elkaar af te stemmen, bijvoorbeeld met behulp van een energiemanagementsysteem. Zeker als de salderingsregeling vanaf 2025 wordt afgebouwd. Tijdens het EnergieCafé werden diverse mogelijkheden, ervaringen en ideeën gedeeld. Vooral als je het dagelijks verbruik en aanbod van stroom goed in kaart hebt en kunt managen, wordt de inzet van wateraccu’s, thuisbatterijen, airco’s als verwarming en dynamische energietarieven aantrekkelijk.
Wim Sederel (directeur Endura) heet meer dan 75 deelnemers welkom en laat hen kennismaken met de missie, projecten, activiteiten en dromen van de lokale energiecoöperatie Endura, haar leden en vrijwilligers, die het EnergieCafé nu al voor de zevende keer organiseert in Harderwijk.
Wateraccu
Emma Snaak (foto) uit Nijkerk startte met vader Hans een initiatief om te veel opgewekte zonne-energie real time op te slaan in het warme water van je boiler, Solyx Energy. Zo wordt je boiler een wateraccu. Vooral interessant als straks de salderingsregeling verdwijnt of je overstap naar gasloos. Door de huidige salderingsregeling is thuisopslag nog niet noodzakelijk. Vanaf 2025 kunnen huishoudens en kleine bedrijven stapsgewijs minder salderen. Vanaf 2031 kan er niet meer gesaldeerd worden. Hiermee wordt het belangrijk om opgewekte energie slim op te slaan. Vaak wordt nu gekozen voor thuisbatterijen, maar deze zijn kostbaar en gebruiken veel schaarse grondstoffen. Hergebruik en recycling zijn niet heel optimaal duurzaam.
Van ons gasverbruik wordt 80% gebruikt voor verwarming, koken en warm water. We willen minder afhankelijk worden van gas. Verwarmen van je huis doe je meestal ’s avonds en in de winter, als er minder zonne-energie wordt opgewekt. Dat vraagt dus grote oplossingen. Warm water (22% van je totale kosten) kun je wel effectief zelf opslaan. Solyx Energy ontwikkelde hiervoor een slim en betaalbaar apparaat, dat de overtollige opgewekte zonne-energie gebruikt om het tapwater van de boiler te verwarmen in plaats van terug te leveren aan het net. Het apparaatje (nog geen schoenendoos groot) wordt in de meterkast geplaatst en maakt verbinding met je boiler. Op het moment dat je opgewekte energie hoger is dan je verbruik, krijgt je boiler een seintje om op te warmen. Kosten bedragen circa € 600 (excl. installatie). Lees meer over Solyx en wateraccu’s.
Thuisbatterijen
Doeko Hekstra (technisch adviseur) vertelt iets over de ontwikkelingen rond thuisbatterijen. Hij laat verschillende soorten thuisbatterij-systemen zien. Thuisbatterijen kun je aansluiten op de omvormer. Dan gaat je opgewekte stroom direct naar de batterij. Of je kunt ze aansluiten op je meterkast. Dan kun je de stroom uit de batterij ook gebruiken om goedkope stroom van het net op te slaan, net als het overschot van je opgewekte zonne-energie. Of en hoe een thuisbatterij interessant is, hangt sterk af van de je energie-opwek en dagelijks verbruik.
Een thuisbatterij aansluiten op je zonnepanelen verdien je in circa 15 jaar terug. Aansluiting op het net, samen met een energiemanagementsysteem vraagt een grotere investering, maar deze verdien wel je in zo’n 6 jaar terug. Thuisbatterijen zijn tegenwoordig veilig, maar ook zwaar, groot en nog steeds kostbaar. Tip: kies voor hybride omvormers als je aan vervanging van je oude omvormers toe bent of nieuwe zonnepanelen wilt gaan plaatsen. Dan kun je te zijner tijd altijd uit de voeten met een thuisbatterij. Ook de combinatie van thuisbatterij met een slim managementsysteem is aan te bevelen om optimaal te profiteren. Batterijen zijn echter niet duurzaam. Ze leveren geen energie op. Het zijn chemische apparaten met schaarse grondstoffen en hebben afval-issues. De technische levensduur tegenwoordig (lithium) wordt wel steeds langer.
Airco als warmtebron
Endura-lid Evert Raaijen (ervaringsdeskundige) informeert de deelnemers aan het café over de ‘vergeten’ warmtepomp: de airco. Hij heeft zijn eigen huis de laatste jaren optimaal verduurzaamd met zonnepanelen, goede isolatie en slim gebruik van apparaten. Toen de ketel moest worden vervangen, onderzocht hij diverse opties. Hij wilde van het gas af. Uit Denemarken kwam het idee om airco’s te gebruiken om zijn huis te verwarmen. Dat deed hij stapsgewijs. Hij kon zo van het gas af en bespaart jaarlijks rond € 1.300 per jaar. Plaats airco’s in kamers die je veel gebruikt. Zorg voor goede isolatie. Let op een airco met een hogere COP-waarde (5-6) en minder geluid. Volg ook ervaringsgroepen bijvoorbeeld op Facebook.
Dynamische stroomtarief – André Dippell, directeur OM Nieuwe Energie
André Dippell, directeur OM nieuwe energie, geeft een korte uitleg over het dynamische energietarief. Wat is een dynamisch stroomtarief en waarom zou je overschakelen? De non-profit coöperatieve OM nieuwe energie is de duurzaamste energieleverancier van Nederland. Ze kopen stroom in bij 72 lokale energiecoöperaties waaronder Endura. Dynamische energietarieven bestaan uit een variabel gastarief per dag en een variabel elektriciteitstarief per uur. Deze kunnen interessant zijn voor de consument, maar brengen ook risico’s en wisselende uitgaven met zich mee. In de winter betaal je bijvoorbeeld veel meer voor je stroom als in de zomer. Daarmee moet je financieel rekening houden. Bij een vast tarief zorgt de energieleverancier voor een stabiele energierekening. Profiteren van dynamische tarieven doe je vooral als je het verbruik thuis goed kunt monitoren en regelen (bijvoorbeeld met een slimme meter en energiemanagementsysteem).
Voor bezitters van zonnepanelen zijn dynamische tarieven veel minder interessant (inkoop op dure momenten en minder salderingsmogelijkheden). Hoe interessant dynamische tarieven ook zijn voor sommige consumenten, nadeel is dat ze de energiemarkt in het algemeen verstoren en het probleem van netcongestie vergroten.
Het EnergieCafé werd afgesloten met een enerverende paneldiscussie onder leiding van Sander Fijn van Draat (bestuurslid Endura). Hier kwamen nog veel praktische vragen, problemen en ideeën naar voren. Daarna konden de deelnemers alles onder het genot van een drankje met elkaar, de verschillende sprekers en vrijwilligers van de Endura nabespreken.
De presentatie van de avond is hier te vinden.
Recente reacties